.jpg)
EKG wysiłkowe to nieinwazyjne badanie, zwane też próbą wysiłkową, które przeprowadza się, żeby postawić dokładną diagnozę u osoby podejrzewanej o chorobę wieńcową lub gdy trzeba ustalić przyczyny zaburzeń rytmu serca.Pozwala ono także określić rokowania u chorych po zawale serca, a także określić stopień wysiłku fizycznego, na jaki dana osoba może sobie pozwolić w codziennym życiu.
Do czego potrzebny jest test wysiłkowy?
Okazuje się, że serce w stanie spoczynku pracuje inaczej niż wtedy, gdy organizm jest narażony na wysiłek, gdyż w tym drugim wypadku dochodzi do zwiększonego zapotrzebowania na tlen. Tę potrzebę, organizm kompensuje sobie poprzez zwiększanie przepływu krwi przez naczynia wieńcowe. W taki oto sposób, pod wpływem wysiłku, ujawniają się niektóre schorzenia kardiologiczne, na przykład po przekroczeniu pewnego wysiłku, u pacjenta z niewydolnością przepływu przez naczynia serca, pojawiają się cechy niedokrwienia mięśnia sercowego. Dlatego też, lekarz często zleca próbę wysiłkową przy podejrzeniu choroby wieńcowej. Badanie to, przeprowadza się także u pacjentów z problemem niedomykalności zastawki aortalnej lub z blokiem serca przedsionkowo-komorowym oraz w przypadku pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem serca.
EKG wysiłkowe pozwala również na określenie rokowań u chorych po zawale serca czy po zabiegach na tętnicach wieńcowych, a także wykonuje się je po zabiegach kardiologii inwazyjnej np. operacji wszczepienia by-passów, aby poznać rodzaj wysiłku fizycznego, na jaki chory na serce może sobie pozwolić w codziennym życiu.
Badanie to, ułatwia opracowanie programu rehabilitacji pozawałowej. Pozwala też na diagnostykę zaburzeń rytmu serca: ocenę stopnia ryzyka arytmii oraz związku arytmii z wysiłkiem fizycznym. Umożliwia też ocenę wydolności układu krążenia oraz ocenę ogólnej wydolności fizycznej organizmu, stąd wykonuje się je także u sportowców, pilotów i osób, których praca wymaga dużego wysiłku lub nieprzeciętnej kondycji fizycznej.
Kto powinien wykonać próbę wysiłkową?
Skierowanie na próbę wysiłkową powinien otrzymać pacjent, u którego występują następujące objawy:
- niewyjaśniony ból w klatce piersiowej,
- otyłość,
- nadciśnienie,
- wysoki poziom cholesterolu.
Jednym ze wskazań do wykonania badania wysiłkowego jest również pogorszenie wydolności fizycznej. Badanie to, ma za zadanie sprawdzić, czy przyczyna nie jest związana z chorobą serca.
Na czym polega badanie wysiłkowe?
Próba wysiłkowa jest wykonywana za pomocą zaawansowanej technologicznie aparatury złożonej z elektronicznego, komputerowego systemu analizującego zapis EKG oraz sterowanej przez ten system bieżni ruchomej.
Przed badaniem, do klatki piersiowej przyklejane są elektrody, a na ramieniu zakładany jest mankiet do mierzenia ciśnienia. Badanie składa się z trzech etapów. Pierwszy, to wykonanie zwykłego EKG, które będzie stanowiło punkt odniesienia do wyników uzyskanych podczas próby wysiłkowej. Drugi etap badania poprzedza krótka nauka chodzenia po bieżni. Gdy pacjent już to opanuje, zaczyna się właściwy test wysiłkowy na bieżni po którym wykonuje się pomiary. Trzeci etap, to rejestrowanie pracy serca, które się uspokaja. Próba wysiłkowa trwa około 20 minut, i w tym czasie systematycznie zapisywane jest ciśnienie tętnicze krwi i EKG.
Na bieżni wykonywany jest tzw. protokół Bruce’a, w trakcie którego co 3 minuty wzrasta obciążenie, zmienia się prędkość i nachylenie bieżni. Natomiast, w trakcie jazdy na rowerze stacjonarnym, prędkość stale jest taka sama, wzrasta natomiast obciążenie. Podczas ćwiczeń, stan serca i układu krążenia pacjenta jest monitorowany za pomocą elektrokardiografu.
Zapewne nie wszyscy wiedzą jak podłączyć elektrody EKG podczas próby wysiłkowej. Otóż, elektrody przyklejane są na klatce piersiowej i tułowiu pacjenta. Elektrody przedsercowe od V1 do V6, które są umieszczane na klatce piersiowej, mają taką samą lokalizację, jak podczas klasycznego badania elektrokardiograficznego. Natomiast, pozostałe 4 elektrody, zamiast na kończynach górnych i dolnych tak jak podczas standardowego badania EKG, przyklejane są na tułowiu. Kolejne dwie elektrody naklejane są pod obojczykami, natomiast dwie pozostałe umieszczane są między łukiem żebrowym a grzbietem kości biodrowej. Dodatkowo, na ramieniu pacjenta umieszczany jest mankiet do mierzenia ciśnienia tętniczego podczas badania. W momencie gdy pacjent jest gotowy do badania, proszony jest o rozpoczęcie wykonywania ćwiczeń. Pacjent zaczyna wówczas maszerować po ruchomej bieżni lub pedałuje na rowerze stacjonarnym. Stopniowo, pokonuje on coraz większe obciążenie.
Lekarz obserwuje pacjenta, do chwili gdy tętno, ciśnienie i zapis krzywej EKG powrócą do wartości wyjściowych, czyli zapisanych przed wysiłkiem.
Analiza danych pozwala rozpoznać nieprawidłowości pracy serca, dobrać leki lub podjąć decyzje o bardziej inwazyjnym leczeniu.
Interpretacja wyników próby wysiłkowej
Test wysiłkowy może być dodatni, ujemny lub niedokończony. Przy próbie wysiłkowej ujemnej, pacjent osiąga ustaloną wcześniej maksymalną częstość akcji serca, bez objawów niedokrwienia. Natomiast, przy próbie wysiłkowej dodatniej pojawiają się objawy niedotlenienia mięśnia sercowego.
Jak przygotować się do próby wysiłkowej?
Próba wysiłkowa to badanie nieinwazyjne i niewymagające specjalnych przygotowań. Pacjent, przez 3 godziny przed badaniem nie powinien nic jeść ani palić papierosów, a na 12 godzin unikać wysiłku fizycznego. Przy badaniu, należy mieć ze sobą również wodę do picia i najlepiej wykonywać je w wygodnym stroju i obuwiu.
Najdogodniej jest, jeśli pacjent przed próbą odstawi leki, które mogą wpłynąć na wynik badania. Ostatecznie jednak powinien o tym zadecydować lekarz. Jeśli próba wykonywana jest w celu określenia skuteczności stosowanego leczenia, nie należy odstawiać przyjmowanych leków.
Przeciwwskazania do badania
Do przeciwwskazań, do wykonania próby wysiłkowej należą:
- świeży zawał serca,
- objawowe zaburzenia rytmu serca,
- ciężkie, wywołujące objawy zwężenie zastawki aortalnej,
- nieopanowana niewydolność serca,
- świeży zator tętnicy płucnej lub zawał płuca,
- ostre zapalenie osierdzia lub mięśnia sercowego,
- ostre rozwarstwienie aorty świeży zawał mięśnia serca,
- groźne zaburzenia rytmu serca,
- nadciśnienie tętnicze przekraczające 180/110 mm Hg,
- ostre choroby infekcyjne,
- choroby narządu ruchu i układu nerwowego.
Możliwe powikłania po badaniu:
Do powikłań, które mogą się pojawić w czasie wysiłku lub po jego zakończeniu, należą:
- hipotonia,
- omdlenie,
- częstoskurcz nadkomorowy lub komorowy,
- migotanie przedsionków, migotanie komór,
- lewokomorowa niewydolność serca,
- ostry zespół wieńcowy.
Nad bezpieczeństwem, w czasie badania czuwa lekarz oraz pielęgniarka asystująca. Dysponują oni dodatkowo odpowiednim wyposażeniem asekuracyjnym. Jeśli po badaniu wystąpi u pacjenta ból w klatce piersiowej promieniujący do lewego barku, z towarzyszącą dusznością i uczuciem lęku, należy to od razu zgłosić lekarzowi. Jeśli pacjent przebywa wówczas w domu, należy wezwać karetkę pogotowia.
Ile trwa test wysiłkowy?
Na pytanie ile trwa próba wysiłkowa odpowiedź nie jest jednoznaczna, albowiem czas badania zależny jest od kondycji fizycznej i zaawansowania choroby pacjenta. Na ogół jednak, trwa ono od kilku do kilkunastu minut.
Badanie zostanie zakończone, gdy zostanie uzyskana maksymalna częstotliwość rytmu serca lub 85–90 proc. maksymalnej częstotliwości rytmu. Należy je również przerwać, gdy pod wpływem wysiłku pogorszy się stan badanego.
Przerwanie EKG wysyłkowego jest konieczne, gdy pojawiają się:
- nagły ból w klatce piersiowej,
- zawroty głowy,
- podejrzenie, że pacjent może zemdleć,
- bladość lub zasinienie skóry,
- zmiany w EKG,
- migotanie przedsionków,
- częstoskurcz komorowy,
Po badaniu wysiłku, lekarz wykonuje opis i wyjaśnia go pacjentowi. Wynik nie tylko mówi o tym, że konkretna choroba serca została rozpoznana lub nie, ale daje pacjentowi także pewne wskazówki dotyczące dalszego postępowania i zalecenia dotyczące podejmowanej aktywności fizycznej.
Aby przeprowadzić próbę wysiłkową, niezbędny jest odpowiedni sprzęt, a więc bieżnia lub rower, a także cała aparatura, która takie badanie pozwala przeprowadzić. Cały asortyment dostępny jest w sklepie medycznym Kredos.