.jpg)
Formy choroby wieńcowej
Choroba wieńcowa może mieć postać stabilną i ostrą. Typowym przejawem choroby stabilnej są bóle w klatce piersiowej, zlokalizowane z reguły za mostkiem, które promieniują do gardła, szyi, lewego lub prawego barku z uczuciem drętwienia rąk. Towarzyszą im niepokój, czasem duszność i kołatanie serca, niekiedy nudności, zawroty głowy. Czynnikami które je wyzwalają bywają: stres, chłód a czasem posiłek. Bardzo charakterystyczne jest szybkie ustępowanie bólu po podjęzykowym zażyciu nitrogliceryny. Z kolei, choroba wieńcowa o ostrym przebiegu obejmuje zawały serca, niestabilną dławicę sercową oraz nagły zgon sercowy.
Statystyki - ile ludzi ma chorobę wieńcową
Choroba wieńcowa jest najczęstszym schorzeniem układu krążenia ludzi żyjących w krajach wysoko rozwiniętych. Przeciętna roczna częstość występowania choroby wieńcowej wynosi ok. 250-300 nowych przypadków na 100 000 mieszkańców. Częściej chorują mężczyźni, zwłaszcza w wieku 40-55 lat. Częstość występowania choroby rośnie z wiekiem. Według danych Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME), w 2017 r. w Polsce na chorobę niedokrwienną serca chorowało 1,6 mln osób, czyli 4,2 proc. populacji, nieco więcej niż w Unii Europejskiej.
Przyczyny choroby wieńcowej
Najczęstszą przyczyną wystąpienia pierwotnej choroby wieńcowej jest miażdżyca tętnic wieńcowych. Natomiast, najczęstszymi przyczynami wystąpienia wtórnej choroby wieńcowej są:
- niedociśnienie,
- zatrucie tlenkiem węgla,
- nieprawidłowy skurcz ściany tętnicy wieńcowej,
- skurcz tętnicy wieńcowej spowodowany przyjmowanymi preparatami,
- anemia,
- zwężenie światła tętnicy na skutek źle przebiegających nadtętniczo mostków mięśniowych.
Czynniki ryzyka zachorowalności
Choroba wieńcowa jest obarczona ogromną liczba czynników ryzyka, z których najważniejszymi są: wysokie stężenie cholesterolu krwi, palenie papierosów i nadciśnienie tętnicze oraz cukrzyca, a także otyłość brzuszna. Do innych czynników ryzyka zalicza się: płeć męską, wiek, siedzący tryb życia, menopauzę, podwyższone stężenie fibrynogemu, homocysteiny, kwasu moczowego we krwi. Istnieje prawdopodobnie rodzinna predyspozycja do choroby wieńcowej.
Konsekwencje choroby wieńcowej
Uważa się, że choroba wieńcowa przyspiesza upośledzenia funkcji poznawczych i może być przyczyną problemów z pamięcią, uczeniem się, rozumowaniem, kontaktami z innymi ludźmi. Powoduje też szereg powikłań, takich jak:
- stabilną dusznicę bolesną,
- ostry zespół wieńcowy,
- zawał serca,
- ostrą lub przewlekłą niewydolność serca.
Najbardziej dramatycznym przejawem choroby wieńcowej jest nagła śmierć sercowa, której bezpośrednią przyczyną jest migotanie komór.
Objawy choroby wieńcowej
Choroba wieńcowa najczęściej daje osobie znać w momentach wzmożonego wysiłku fizycznego, w sytuacjach stresowych lub po obfitym posiłku. Objawy nasilają się w godzinach porannych, a także przy niższej temperaturze powietrza. Mogą również pojawiać się one po krótkim spacerze lub podczas wejścia po schodach. Ostra faza choroby może występować również w trakcie odpoczynku bądź nawet w nocy. Typowym objawem jest ból w klatce piersiowej zlokalizowany za mostkiem. Ma on charakter uciskający i dławiący, a także często towarzyszy mu uczucie duszności oraz rozpierania. Może promieniować do barków, a także szyi, żuchwy i szczęki, jak również nadbrzusza.
Oprócz bólu choroba ta objawia się najczęściej:
- płytkim oddechem,
- mdłościami,
- kołataniem serca,
- szybszym biciem serca,
- poceniem się,
- zawrotami głowy,
- osłabieniem,
Diagnostyka choroby wieńcowej
Charakterystyczne zmiany niedokrwienne zwykle pojawiają się wbadaniu EKG, wykonywanym w czasie występowania bólu. Badanie to, wykonywane w spoczynku, może być zupełnie prawidłowe. Znacznie bardziej miarodajna jest próba wysiłkowa. Natomiast istotne znaczenie, szczególnie dla wykrycia bezobjawowego niedokrwienia, może mieć 24-godzinne badanie EKG metodą Holtera.
Jednakże, najskuteczniejsza w diagnostyce choroby wieńcowej jest angiografia wieńcowa, czyli koronarografia, która polega na rentgenowskim uwidocznieniu naczyń wieńcowych po podaniu do nich kontrastu. Stosuje się także rezonans magnetyczny tętnic wieńcowych oraz scyntygrafię wysiłkową.
Leczenie choroby wieńcowej
Stosunkowo proste metody pozwalające na hamowanie procesu miażdżycowego leżącego u podstaw choroby, to rzucenie palenia papierosów, aktywny tryb życia, dieta niskocholesterolowa oraz obniżanie ciśnienia tętniczego i zrzucenie wagi.
W leczeniu farmakologicznym, stosuje się leki, które zmniejszają napływ krwi do mięśnia sercowego lub zmniejszają zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen, a także zapobiegające tworzeniu się i powiększaniu blaszek miażdżycowych oraz skrzeplin w tętnicach wieńcowych. Jednym z najstarszych i najczęściej stosowanych w chorobie niedokrwiennej serca leków jest nitrogliceryna, która podana podjęzykowo, zaczyna działać już po 30 sekundach. Badania skandynawskie we wczesnych latach 90. wykazały, że stosowanie statyn, leków obniżających stężenie cholesterolu we krwi, znacząco korzystnie wpływa na poszerzenia światła naczynia wieńcowego.
Łagodnie przebiegające postaci choroby wieńcowej nie wymagają leczenia innego niż farmakologiczne. W pozostałych przypadkach, konieczne jest udrożnienie tętnic wieńcowych za pomocą koronarogargii, czyli wprowadzenia balonika poszerzającego światło tętnicy wieńcowej lub angioplastyki polegającej na wszczepieniu stentu mającego utrzymywać drożność tętnic. Z kolei, pomostowanie aortalno-wieńcowe, czyli wszczepianie bypassów, polega na utworzeniu sztucznych połączeń między tętnicą główną a tętnicami wieńcowymi, omijając miejsca zwężenia w naczyniach wieńcowych.
Dieta w chorobie wieńcowej
Dieta pacjentów z chorobą wieńcową powinna zawierać dużą ilość produktów zbożowych, takich jak kasze, makarony czy płatki. Należy ograniczyć nabiał, tłuste mięso zamienić na chude i ograniczyć sól kuchenną. Dobre korzyści może również przynieść suplementacja kwasu foliowego zmniejszającego we krwi stężenie homocysteiny. Oprócz diety, niezbędny jest regularny wysiłek fizyczny, dopasowany indywidualnie do pacjenta. U pacjentów wykonujących ciężką pracę fizyczną w warunkach zagrożenia życia i zdrowia, konieczna jest zmiana zawodu.
Aby wykryć chorobę wieńcową, niezbędny jest aparat EKG, a ten można kupić dla placówek medycznych czy dla prywatnych gabinetów lekarskich w sklepie medycznym Kredos.